وقتی که سیالی درون یک مسیر بسته در حال جریان باشد و یا اینکه تسریع یا کند شدن در سرعت جریان بوجود آید پدیده ضربه قوچ مشاهده خواهد شد که باعث ایجاد فشارهای اضافی، صدا، خلاء زایی و ارتعاشات در سیستم انتقال سیال می گردد. چون تحلیل این پدیده در خطوط انتقال سیال یک مبحث جدید است معمولا مهندسان به دلیل عدم آگاهی کافی، از محاسبه آن صرف نظر می کنند که این امر باعث از بین رفتن لوله ها و خسارت دیدن سیستم انتقال می شود. بنابراین سعی شده است نرم افزاری جهت محاسبه این پدیده طراحی شود که هم توان محاسبه فشار ایجاد شده در خطوط لوله را داشته باشد و هم قدرت تحمل لوله ها را در مقابل این پدیده به طراحان گوشزد نماید تا در امور محاسبه طراحی خطوط لوله به عنوان یک مرجع محاسباتی مورد استفاده قرار گیرد.
AFT Impulse v4.0.2012.10.09 نام نرم افزار مهندسی حرفه ای و کاربردی محاسبه پدیده ضربه قوچ می باشد. این نرم افزار حرفه ای به تجزیه ، تحلیل و آنالیز این پدیده پرداخته و اطلاعات دقیقی از آن را در اختیار پژوهشگران آن قرار می دهد. علاوه بر تجزیه و تحلیل پدیده قوچ این نرم افزار امکان شبیه سازی این پدیده را نیز دارا می باشد که در نوع خود قابلیت وِیژه ای می باشد. این نرم افزار جهت استفاده در سیستم های مایع شامل: سیستم های مایع حاوی آب، نفت خام و محصولات تصفیه شده، cryogens، refrigerants و … طراحی و آماده سازی شده است. ضربه قوچ افزایش فشار یا موجی است که در شارههای در حال حرکت پس از توقف یا تغییر مسیر ناگهانی پیش میآید. این افزایش فشار معمولاً هنگامی رخ میدهد که شیری در مسیر حرکت شاره (آب یا گاز) ناگهان بسته میشود. استفاده از این نرم افزار برای اندازه گیری و تعیین محل تجهیزات سرکوب موج، تعیین نیروهای لوله اختلال در تعادل و اندازه حمایت های ساختاری، عیب یابی سیستم های موجود برای تعیین علت مشکلات عملیاتی، بررسی اثر فشار موج در اثر فروپاشی حفره بخار بسیار مفید می باشد.
برخی از ویژگی های این نرم افزار:
مقاله آموزش نرم افزار محاسبه ضربه قوچ (Surge) در خطوط انتقال سیال، مشتمل بر 6 صفحه، به زبان فارسی، تایپ شده، به همراه تصاویر، دیاگرام، روابط ریاضی مهم با فرمت pdf توسط مهندس سلمان زاده گردآوری شده است. همچنین علاوه بر فایل آموزشی بالا، نرم افزار AFT Implus (نرم افزار محاسبه ضربه قوچ) نیز جهت دانلود قرار داده شده است.